งานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน

            การดูแลช่วยเหลือนักเรียน  คือ  การส่งเสริม  พัฒนา  ป้องกัน  และแก้ไขปัญหา  เพื่อให้นักเรียนได้พัฒนาเต็มศักยภาพ 

มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์  มีภูมิคุ้มกันทางจิตใจที่เข้มแข็ง  คุณภาพชีวิตที่ดี  มีทักษะการดำรงชีวิต  และรอดพ้นจากวิกฤติทั้งปวง

            ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน  เป็นกระบวนการดำเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่มีขึ้นตอนชัดเจน  พร้อมทั้งมีวิธีการ  และเครื่องมือที่มีมาตรฐาน   คุณภาพ   และมีมาตรฐานการทำงานที่ตรวจสอบได้โดยมีครู  ประจำชั้น / ครูที่ปรึกษาเป็นบุคลากรหลักในการดำเนินงานและบุคลากรทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งในและนอกสถานศึกษา อันได้แก่ คณะกรรมการสถานศึกษาผู้ปกครอง ชุมชน ผู้บริหาร และครูทุกคน ฯลฯ  มีส่วนร่วม

วัตถุประสงค์

• • เพื่อให้โรงเรียนมีระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโดยมีกระบวนการ วิธีการ  และเครื่องมือที่มีคุณภาพ  และมีมาตรฐาน  สามารถตรวจสอบได้

  • เพื่อส่งเสริมให้ครูประจำชั้น / ครูที่ปรึกษา  บุคลากรในโรงเรียน  ผู้ปกครอง 

  • ชุมชน หน่วยงาน และองค์กรภายนอกมีส่วนร่วมในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน

  • เพื่อให้นักเรียนได้รับการดูแลช่วยเหลือและส่งเสริมพัฒนาเต็มตามศักยภาพ

  • เป็นคนที่สมบูรณ์ทั้งด้านร่างกาย อารมณ์  สังคม  และสติปัญญา

ขอบข่ายการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน

• • นักเรียนทุกคนได้รับการดูแล  ช่วยเหลือ

  • ดำเนินการทั้งส่งเสริม  พัฒนา  ป้องกัน  และแก้ไข

  • การมีส่วนร่วมของบุคลากรทุกคนในโรงเรียนทั้งผู้บริหาร  ครูผู้สอน  ผู้ปกครอง  ชุมชน  หน่วยงานและองค์กรที่เกี่ยวข้อง

บทบาทหน้าที่ของหน่วยงานและบุคลากรที่เกี่ยวข้อง

                การดูแลช่วยเหลือนักเรียนมีความสำคัญต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของนักเรียนทุกคนให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ สามารถดำรงชีวิตอย่างเป็นสุขในสังคม

                การดูแลช่วยเหลือนักเรียน  เป็นระบบที่มีกระบวนการดำเนินงานที่ชัดเจน  ประกอบด้วยการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล  การคัดกรองนักเรียน  การส่งเสริมพัฒนานักเรียน  การป้องกันและแก้ไขปัญหา  และการส่งต่อดังนั้นจึงต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคคลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการดำเนินงานดังนี้

• 1. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน  (สพฐ.)

  2. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 1  (ส.พ.ป. ลย1)

  3. สถานศึกษา

     1.                                 Ø  ผู้บริหารสถานศึกษา              Ø  ครูทุกคน             Ø  นักเรียน

     2.         Ø  คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน                       Ø  บุคลากรอื่นๆ

  4. ผู้ปกครองและชุมชน

• • 1. Ø  ผู้ปกครอง/เครือข่ายผู้ปกครอง                 Ø  ชุมชน

• 5. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

• • 1. Ø  ภาครัฐ Ø  ภาคเอกชน  เอกชน               Ø  องค์กรอิสระ

    2. Ø  องค์กรการบริหารส่วนท้องถิ่น/ปกครองพิเศษ                           

    3.  

• 6. บทบาทหน้าที่ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน  (สพฐ.)

• • 1. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน  เป็นหน่วยงานกลางที่มีบทบาทหน้าที่  ในการกำหนดนโยบายการดำเนินงานไปยังสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาในการส่งเสริม  สนับสนุนให้ผู้ปฏิบัติ  คือ สถานศึกษาสามารถดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน  ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  จึงมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

• 1. บทบาทหน้าที่ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาการประถมศึกษาเลย เขต 1 (สพป.ลย 1.)

     1. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา  เป็นหน่วยงานที่สนับสนุนและส่งเสริมระบบการดูแลช่วยเหลือ นักเรียนของโรงเรียนภายในสังกัด  รวมทั้งการประสาน  ติดตาม  ประเมินผล  การปฏิบัติงาน  จึงมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

• 1. บทบาทหน้าที่ของสถานศึกษา

     1. สถานศึกษา  เป็นสถาบันที่ประกอบด้วยบุคคลต่างๆ  ที่จะทำให้การดำเนินงานตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่ประสบผลสำเร็จ  ซึ่งประกอบด้วย  ผู้บริหารสถานศึกษา  ครู  นักเรียน  คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน  และบุคลากรอื่นๆ

        1. ผู้บริหารสถานศึกษา

           1. ในฐานะที่ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้นำสูงสุดในสถานศึกษาสามารถบริหารจัดการและให้ความสำคัญในการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนให้ประสบผลสำเร็จ  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

• • 1. ครูประจำชั้น/ครูที่ปรึกษา

       1. ครูประจำชั้น/ครูที่ปรึกษา  เป็นผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับนักเรียนมากที่สุด  และเป็นบุคลากรหลักในการดูแล     ช่วยเหลือนักเรียน  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

หมายเหตุ การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนทุกขั้นตอน  ครูประจำชั้น/ครูที่ปรึกษา            

             ควรรายงานผลการปฏิบัติงานทุกขั้นตอนการดำเนินงาน  เพื่อการตรวจสอบปรับปรุงพัฒนา

• • 1. ครูประจำวิชา/ครูทั่วไป

       1. ครูทุกคนเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตร มีหน้าที่  จัดกิจกรรมการเรียนรู้และดูแลช่วยเหลือนักเรียน  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

หมายเหตุ โรงเรียนใดไม่มีครูประจำวิชาให้ครูที่ทำหน้าที่ครูประจำชั้น/ครูที่ปรึกษาปฏิบัติตามบทบาทหน้าที่ครูประจำวิชา

• • 1. ครูแนะแนว

       1. ครูแนะแนว  เป็นบุคคลที่มีความรับผิดชอบต่อการจัดระบบงานแนะแนว  ซึ่งมีความสัมพันธ์กับระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

หมายเหตุ  โรงเรียนใดที่ไม่มีครูแนะแนว  ให้ครูที่ทำหน้าที่ครูประจำชั้น/ครูที่ปรึกษาปฏิบัติตามบทบาทหน้าที่ของครูแนะแนว

• • 1. ครูหัวหน้าระดับชั้น

• • 1. นักเรียน

       1. นักเรียน  เป็นบุคคลที่มีบทบาทสำคัญในระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนทั้งเป็นผู้รับการช่วยเหลือ และให้ความช่วยเหลือแก่สถานศึกษา เพื่อให้การดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ  จึงมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

• • 1. คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

       1. คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน  เป็นองค์คณะบุคคลที่ประกอบด้วยตัวแทนหน่วยงาน  ซึ่งมีส่วนในการพัฒนาการศึกษา  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

4.    บทบาทหน้าที่ของผู้ปกครองและชุมชน

ผู้ปกครองและชุมชน  เป็นบุคคลและกลุ่มบุคคลที่อยู่ใกล้ชิดกับนักเรียนในพื้นที่มากที่สุด  ที่จะทำให้การเอาใจใส่ดูแลนักเรียนได้อย่างดี  ซึ่งประกอบไปด้วยผู้ปกครอง  เครือข่ายผู้ปกครอง / ชมรม / สมาคมผู้ปกครอง  และบุคคลในชุมชน 

• • 1. ผู้ปกครอง / เครือข่ายผู้ปกครอง

       1. ผู้ปกครอง / เครือข่ายผู้ปกครอง   เป็นบุคคลและคณะบุคคลที่อยู่ใกล้ชิดกับนักเรียน  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางดำเนินงานดังนี้

• • 1. ชุมชน

       1. ชุมชน  เป็นสังคมที่มีอิทธิพลต่อค่านิยมและพฤติกรรมของเด็ก  บุคคลทุกคนในชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลช่วยเหลือ  ส่งเสริมให้นักเรียนได้พัฒนาตนในแนวทางที่เหมาะสม  จึงควรมีบทบาทหน้าที่และแนวทางการดำเนินงานดังนี้

5.    บทบาทหน้าที่ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการดูแลช่วยเหลือนักเรียน

การดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนให้ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมายและบรรลุผล  จำเป็นยิ่งที่จะต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของทุกคนในสังคม  และเพื่อให้เกิดความชัดเจนในการปฏิบัติงานให้สอดคล้องไปในทิศทางเดียวกันอย่างมีคุณภาพ  การประสานงานและการสร้างความร่วมมือร่วมใจในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน  จึงเป็น  สิ่งสำคัญ  ซึ่งสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา  สถานศึกษา  ควรประสานความร่วมมือทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น กรมสุขภาพจิต  ศูนย์อนามัยเขตฯ  สาธารณสุขจังหวัด  สาธารณสุขอำเภอ  โรงพยาบาล  องค์การบริหารส่วนท้องถิ่น  การปกครองพิเศษ  กระทรวงมหาดไทย  กระทรวงกลาโหม  กระทรวงแรงงานและ  สวัสดิการสังคม  สื่อมวลชน  สำนักงานตำรวจแห่งชาติ  องค์กรเอกชน  องค์กรอิสระ  ซึ่งมีความสามารถให้การสนับสนุนและให้ความร่วมมือได้ดังนี้

• 1. ให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับพฤติกรรมและพัฒนาการของเด็กวัยต่างๆ

  2. สอดส่องดูแลให้ความช่วยเหลือเด็กและเยาวชนทั้งด้านความปลอดภัยและการแก้ปัญหาพฤติกรรม

  3. ร่วมมือกับสถานศึกษาจัดกิจกรรมส่งเสริมนักเรียนให้ได้รับการพัฒนาตามศักยภาพของแต่ละบุคคล

  4. เป็นแหล่งการเรียนรู้และฝึกงาน  และเพิ่มพูนประสบการณ์แก่นักเรียนตามความรู้  ความสามารถ  ความสนใจ  และความถนัด

  5. ติดตามผล  สะท้อนปัญหา  และแสดงความคิดเห็นที่เป็นประโยชน์ต่อการดำเนินการ  ดูแลช่วยเหลือนักเรียน

  6. ให้ความร่วมมือและแลกเปลี่ยนเรียนรู้   เผยแพร่ข้อมูล   ข่าวสาร  สารสนเทศที่เป็นประโยชน์และน่าสนใจ

  7. ให้การสนับสนุนและเป็นเครือข่ายในการพัฒนาและขยายผลการดำเนินงานดูแล ช่วยเหลือนักเรียนอย่างต่อเนื่อง